Gerrit Hennekes – Tuin 95A
Hallo moestuinvrienden,
Na een aantal jaren tuinieren vond ik dat er maar weinig wormen in de tuin of in de composthoop voorkwamen. Wetende dat wormen een belangrijke bijdrage leveren bij het composteren heb ik van Marius Pool het advies gekregen zelf wormen te gaan kweken. Van hem heb ik dan ook de eerste wormen gekregen met wat compost erbij in een kleine plastic ton. Echter het kweken van wormen in een tonnetje bleek niet zo handig te zijn en ben ik op zoek gegaan naar wormenhotels op internet. Nu zijn er best wel veel wormenhotels te koop, maar gezien de prijs kan je die beter zelf gaan maken van een aantal plastic bakken (kosten ca 30 euro). Hieronder zal ik uitleggen hoe ik zelf een wormenhotel heb gemaakt.
Je hebt nodig: minimaal drie goed in elkaar passende bakken, twee bakstenen, een kraantje en een deksel of wat planken voor een deksel.
Ik heb zelf gekozen voor vier bakken, maar drie is in principe voldoende. Het deksel heb ik gemaakt van planken. Let erop bij het kiezen van de bakken en een deksel dat het materiaal geen licht doorlaat (het liefst zwart) want wormen houden niet van zonlicht.
De onderste bak laat je intact en daar maak je indien gewenst een kraantje in voor het afvoeren van vocht. Dit vocht, ook wel wormenthee of percolaat genoemd, zal uit de boven liggende bakken lekken.
Dit vocht kun je verdunt (1:10) gebruiken als voeding voor je pot- en kuipplanten, buiten en binnen.
In de andere bakken maak je dus gaatjes in de bodem zodat het vocht eruit kan lekken en de wormen zich kunnen verplaatsen.
Dit doe je met een boormachine met een boor van 6 mm. Maak lekker wat gaten, een stuk of twintig op zijn minst.
In de onderste bak (zonder gaten) leg je de twee bakstenen. Hiermee creëer je een afstand tot de volgende bak, waardoor ruimte ontstaat voor het vocht. Op deze onderste bak met de stenen zet je dus één van de bakken met gaatjes.
In de eerste gaatjesbak leg je wat stro, papiersnippers of een verscheurde eierendoos en wat groente- en fruitafval. Let er wel op dat je het materiaal een beetje klein houdt (maximaal 5 cm) en nat maakt, dat is wat prettiger voor de wormen. Begin met een niet te grote hoeveelheid. Hierop leg je de wormen, samen met de compost waar ze in zitten. Vul het e.e.a. nog wat aan met vochtige papiersnippers en klaar ben je.
Hier bovenop zet je de andere bak met de gaten en daarop dan de deksel.
Nu laat je de wormen even een weekje bijkomen en wennen aan hun nieuwe hotel. Kijk wel regelmatig of ze het nog naar hun zin hebben. Daarna kun je beginnen met de bak boven de wormen langzaam te vullen met keuken- en tuinafval. Ook hier weer wat droog materiaal (papiersnippers, stro) en daarop fijngesneden afval.
De wormen eten niet alles!
De wormen eten niet alles! Geen gekookt eten, geen brood, geen vlees. Ook van scherp voedsel als knoflook, prei, ui en citrusvruchten houden ze niet. De wormen zijn gek op koffieprut, daar mag het filter dan ook bij, en thee met zakje, ligt aan het materiaal van het zakje, maar zonder nietjes uiteraard.
Als je bakken hebt met handvatopeningen dan kun je die eventueel met wat gaas of een stukje vitrage dichtmaken, anders krijg je wellicht last van fruitvliegjes. Als je heel rechte bakken hebt waar geen luchtspleet tussen zit, kun je langs de bovenrand wat gaten maken zodat de wormen wat lucht krijgen.
Waar moet je op letten?
Als de bak te nat is, voeg je wat droog materiaal toe, dus wat papiersnippers, stro of een verscheurde eierendoos.
Of de bak niet te droog of te nat is. Het moet eigenlijk net zo nat zijn als een spons waar niet vanzelf water uit loopt. Als het te droog is, zullen de wormen op zoek gaan naar een beter heenkomen en ook als het te nat is, zullen ze ook willen vluchten. Als ze lekker blijven zitten, is het dus goed.
Als het te droog is, voeg je wat meer nat spul toe, koffieprut of gewoon wat water, met een plantenspuit bijvoorbeeld.
Voeg ook niet te veel afval toe. Een worm eet zijn eigen gewicht in ongeveer twee dagen op en als je te veel voer toevoegt, gaat dat rotten en dus stinken.
Een wormenbak stinkt in principe niet! Wormen vermenigvuldigen zich snel, maar de populatie zal zich aanpassen aan de hoeveelheid voer die wordt toegevoegd.
Je kunt dus ook makkelijk wormen aan iemand anders doorgeven die een bak wil starten, dan zal de populatie in jouw bak zich snel herstellen.
Als je in de bovenste bak die je aan het vullen bent met groenafval, fruitvliegjes of iets dergelijks krijgt, kun je een laagje papiersnippers of een lap stof, jute of vitrage bovenop het groenafval leggen. Dan zul je er geen last meer van hebben.
Wat doen de wormen ondertussen? De wormen zitten in de tweede bak van onder (boven de vocht opvangbak) en eten daar alles op. Ze zetten dat om naar compost. Als ze zo’n beetje klaar zijn in die bak en alles is gecomposteerd, zullen ze door de gaten naar de bak erboven verhuizen, die je al aan het vullen was. Check dus regelmatig waar je wormen zich bevinden.
Zijn de wormen allemaal vertrokken uit de onderste bak en zit die nu vol compost? Dan is die bak dus klaar. Je kunt hem dan weghalen en een beetje laten drogen voor je de compost gaat gebruiken. Hiervoor kun je hem ook bovenop de bovenste bak zetten zodat de nog aanwezige wormen kunnen verhuizen naar de bak eronder. Je kunt dit bevorderen door ervoor te zorgen dat er licht schijnt op de bovenste bak compost door de zon. Wormen zullen vluchten voor het licht en dus door de gaten heen naar de bak daaronder gaan.
Maar goed. Je hebt nu dus een bak met compost. Die haal je eruit en kun je gebruiken. Niet puur, maar vermeng het met wat potgrond of tuinaarde. De nu lege bak gaat weer bovenop! Die kun je weer gaan vullen met groenafval, zodat de wormen daarheen kunnen gaan verhuizen zodra ze met de onderliggende bak klaar zijn.
Ik zelf gooi de compost inclusief een aantal wormen op de grote composthoop zodat ze daar ook hun goede werk voort kunnen zetten.
Op vakantie gaan is geen probleem, de wormen kunnen best een week of drie zonder vers voer. Zet de bak niet in de volle zon, dat wordt veel te heet voor ze en dan zullen ze sterven. Ze kunnen ook niet tegen vorst, dus geef ze een beschut plekje in de tuin, waar je ze bij hevige kou beschermt door middel van bubbelplastic of iets dergelijks. Je kunt de wormenbak ook gewoon binnenzetten, in je schuurtje ofzo.