Phytophthora is nog nooit zo agressief geweest als afgelopen jaar, waardoor infecties riskanter zijn dan ooit tevoren. Phytophthora infestans, beter bekend als aardappelziekte, is een hardnekkige schimmelziekte die vooral aardappelen en tomaten treft. Vooral in natte en warme zomers kan deze ziekte snel om zich heen grijpen. Gelukkig zijn er milieuvriendelijke manieren om deze ziekte te voorkomen en te bestrijden.
Phytophthora veroorzaakt bruine, ingezonken plekken op bladeren, stengels en knollen. Het is een zogenaamde ‘pseudo-schimmel’ die zich razendsnel verspreidt via sporen in waterdruppels, regen, dauw of gietwater. Eenmaal aanwezig, is het lastig om de ziekte volledig weg te krijgen, dus preventie is het sleutelwoord.
Milieuvriendelijke tips tegen Phytophthora:
- – Kies resistente rassen: Plant bij voorkeur aardappelrassen die van nature minder gevoelig zijn voor phytophthora.
- – Houd voldoende afstand: Zorg voor genoeg ruimte tussen planten zodat ze goed kunnen drogen na regen of water geven. Een open structuur helpt verspreiding voorkomen.
- – Niet over het blad water geven: Geef water bij de grond, bij voorkeur in de ochtend, zodat blad en stengel droog blijven.
- – Verwijder aangetaste delen direct: Zie je verdachte plekken op bladeren of stengels? Verwijder deze dan meteen en voer ze af via de GFT-bak of restafval – niet op de composthoop!
- – Vruchtwisseling: Plant niet elk jaar op dezelfde plek aardappelen of tomaten. Door gewassen te roteren voorkom je dat ziekten in de grond blijven hangen.
- – Gebruik natuurlijke middelen: Er zijn biologische middelen op basis van bijvoorbeeld lavameel of knoflookextract die de weerstand van planten verhogen
Wat doet de Nederlandse Algemene Keuringsdienst bij Phytophthora?
De NAK (Nederlandse Algemene Keuringsdienst) controleert professioneel geteelde pootaardappelen. Als zij phytophthora ontdekken, of een melding hierover krijgen, nemen ze direct maatregelen om verspreiding te voorkomen:
- – Melding aan de teler
- – Verplichte loofvernietiging (vaak binnen 2 dagen)
- – Oogstbeperking of -verbod
- – Extra controles op het perceel
- – Beperkingen voor pootgoedteelt in volgende jaren
Op ons complex is het daarom belangrijk om alert te zijn en snel te handelen bij aantasting. De NAK ziet, tijdens een controle, ons complex als één perceel, de maatregelen die de NAK treft gelden dus voor alle tuinen op ons complex. Een gele kaart van de NAK heeft grote impact, omdat binnen 2 dagen alle loof vernietigd dient te worden op ons hele complex! Onderschatting kan grote consequenties kan hebben voor de oogst en voor de bewaring. Het is en blijft nodig om alert te blijven.
Als je nog een keuze gaat maken voor het telen van een aardappel- of tomaten-ras, maak dan je keuze uit phytophthora-resistente rassen. Hieronder is een selectie van resistente rassen weergegeven, deze lijst is beslist niet uitputtend.
🥔 Phytophthora-resistente aardappelrassen
Deze rassen zijn ontwikkeld met resistentiegenen die hen beter bestand maken tegen aantasting:
- Sarpo Mira – Zeer resistent, biologisch populair, hoge opbrengst.
- Sarpo Axona – Sterk verwant aan Mira, iets kruimeliger.
- Twinner – Goede resistentie, geschikt voor tafelaardappelen.
- Twister – Goede resistentie, ovaal, geel vruchtvlees.
- Carolus – Mooie ovale knollen, sterk tegen phytophthora.
- Connect – Betrouwbaar tafelaardappelras.
- Vitabella – Vroegrijp, goede resistentie, vastkokend.
- Bionica – Speciaal ontwikkeld op resistentie, geschikt voor biologische teelt.
- Texla – Mooie ronde vorm, kan niet geteeld worden in een kleigrond.
- Sevilla BIO – Middenlaat en lichtbloemig, hoe langer je ze laat staan, hoe lekkerder de smaak is.
🔁 Let op: zelfs resistente rassen kunnen in zeer natte jaren nog aangetast worden. Wisselteelt en goede ventilatie blijven belangrijk.
🍅 Phytophthora-resistente tomatenrassen
Bij tomaten is phytophthora vooral een probleem in de vollegrond (niet in de kas). Er zijn meer dan 1.000 tomaten rassen. Dit zijn enkele rassen die zijn gekweekt met goede resistentie:
- Crimson Crush – Sterk ras, speciaal gekweekt op resistentie tegen phytophthora.
- Mountain Magic – Cocktailtomaat, zeer resistent.
- Lizzano F1 – Kleinblijvende struik (hangplant), resistent tegen zowel phytophthora als andere ziektes.
- Losetto F1 – Draagkrachtig, goede weerstand.
- Primabella – Veldresistent, smaakt goed, ideaal voor buiten.
- Phantasia – Robuust, geschikt voor buiten.
- Philamina – Vroege kerstomaatjes.
- Resibella – Productieve cocktailtomaten.
- Bonbon de Gembloux – Zoete, geel-rood gevlamde kerstomaten.
🌿 Tip: Kies bij buitenteelt altijd voor rassen die expliciet vermeld worden als resistent tegen Phytophthora. En zorg voor voldoende luchtcirculatie en afwatering.
Heb je vragen of wil je ervaringen delen? Spreek gerust iemand aan van het bestuur of je tuingenoten – samen weten we meer!
Wil je meer lezen? De AVVN heeft flyer over dit onderwerp: Flyer samen aan de slag tegen Phytophthora